| İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
Devlet, ismini Doğu Afganistan'da bulunan ve devlet merkezi olarak seçilen Gazne şehrinden almıştır. Samanoğulları Devleti'nin (819-1005) dağılmaya başladığı dönemde, bu devlette komutanlık ve valilik yapan Türklerden Hotasan Emiri Alp Tigin, Doğu Afkanistan'daki Gazne şehrini ele geçirerek, Gazne Devleti'nin teneli attı (963). Alp Tigin'den sonra gelen İbrahim Bilge Tigin ve Piri Tigin zamanlarında Gazneliler, Samanoğulları Devleti'ne bağlı olarak varlıklarını devam ettirdi.
Sebük Tigin'in başa geçmesiyle Gazneliler bağımsız devlet hâline geldi. Sebük Tigin bu nedenle asıl kurucu kabul edilir. Bu dönemde hükümdarlığın babadan oğula geçtiği bir hanedanın idaresine girildi. Sebük Tigin'in ölümüyle birlikte tahta oğlu Mahmut geçti. Gazneli Mahmut zamanında , devlet en parlak devriniyaşadı.
Gazneli Mahmut, devletin sınırlarını hızla genişletti. Samanoğullarına karşı Karahanlılarla ittifak oluşturarak bu devletin topraklarını paylaştılar. Gazneli Mahmut, Samanoğullarının elinde kalmış olan Buhara, Horasan, Herat, Belh ve Kâbil'i zaptetti.
Gazneli Mahmut İran'da bulunan Şii Büveyhoğulları üzerine sefer düzenleyerek Abbasi halifesini Şii tehlikesine karşı korudu. Bu hizmetine karşılık Abbasi halifesinden "sultan" unvanını aldı. Sultan unvanını kullanan ilk Türk Hükümdarı olan Sultan Mahmut, Abbasi halifeleri adına para bastırarak hutbe okuttu. Böylece Selçuklular ve Osmanlılar dönemlerinde de sürdürülecek olan İslam dünyasının lideri ve koruyucu politikasının temelini atmış oldu.
Sultan Mahmut, hizmetleri karşılığı Abbasiler tarafından gönderilen hediyeleri kabul ettikten sonra İslamiyeti yaymayı ve her yıl Hindistan'a sefer yapmayı vaad etti. Sultan Mahmut, sırasıyla Horasan ile bugünkü Afkanistan ve Belûcistan'ı tamamen hâkimiyeti altına aldı. Mâverâünnehir'e, Ceyhun'un ötesine ve Harezm'e kadar sınırları genişleterek İran ve Irak taraflarında fetihler yaptı. Böylece ülkesinin kuzeyini emniyete aldıktan sonra, Hint seferlerine başlamaya karar verdi. Sultan Mahmut Hindistan'a on yedi büyük sefer düzenledi.
Sultan Mahmut, Hindistan'a yaptığı seferler sonucunda Kuzey Hindistan'ı topraklarına katarak bu bölgede Müslümanlığın yayılmasını sağladı. Bu seferler sırasında büyük ganimetler ele geçirildi.Gazneli Mahmut'un elde etmiş olduğu ganimetlerle Gazne Şehri; parklar, bahçeler, zafer abideleri, camiler gibi mimari eserlerle süslendi. Ayrıca Belh, Nişâbur gibi büyük şehirler de o devrin en güzel ve bakımlı beldeleri oldu, fethedilen Kuzey Hindistan, Türklerin uzun süre hüküm sürdükleri bölgelerden biri haline geldi.
Gazneli Sultan Mahmut ve daha sonra Hindistan'da kurulan Müslüman Türk Sultanlıklarının çalışmaları sonucunda İslamiyet Hindistan'da geniş bir alana yayılarak günümüzde Pakistan, Afganistan, Bangladeş devletlerinin ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Ayrıca günümüzde Hindistan'a bağlı Keşmir Bölgesi'nde önemli oranda Müslüman nüfüs bulunmaktadır.
Gazneli Mahmut, ilme ve sanata büyük önem verirdi. Sultan'ın sarayında her gün âlim ve şairlerle ilm'i fikir alışverişi yapılırdı.Sultan bu toplantıların birçoğuna kendisi de katılırdı. Sultan Mahmut'un adına birçok eserler yazılmış olup kendisine sunulmuştur. Firdevsî'nin Şehnâne'si bunlardan biridir. Otuz üç sene adalet ve başarılarla saltanat sürüp, 1030'da Gazn'de vefat etti. Sultan Mahmut, ömrünün kırk beş senesini savaş maydanlarında geçirmişti.Son derece cesur bir hükümdardı.
Gazneli Mahmut'un ölümü üzerine (1030) yerine geçen Sultan Mesut, babası gibi devlet tecrübesine sahip değildi.Selçuklu tehlikesinin artmasına rağmen, o Kuzey Hindistan'a sefer düzenlemişti.
!!! DANDANAKAN SAVAŞINA GEÇİNİZ!!!
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
