TÜRK TEŞKİLATI: Türk devlet geleneğinin esasını oluşturan Selçuklu devlet teşkilatı;Karhanlı,Samanl,Gazneli ve Abbasi devletlerinin teşkilatından geniş ölçüde faydalanmış ve bunları kendi bünyesinde mükemmel bir surette uygulamıştır.
HÜKÜMDAR: Töre ve müesseselerin tanıdığı haklarla devletin tek hakimidir.Sultan unvanlı hükümdarlara genellikle Sultanülazam denilirdi.Türklerde Hakan veya Kağan,batıdaki imparator kelimesinin karşılığıdır.Sultan,Türkçe adının yanında İslami ad da taşırdı.Halife tarafından künye ve lakap da verilirdi.Merkeze bağlı beylik ve atabeylik vardı.Atabey,Sultan çocuklarının eğitimi ile ilgilenen görevlilere verilen unvandı.Türk devletlerinde hutbe okutmak,para bastırmak Çetr denilen hükümdar şemsiyesi,Tuğ,Sancak,Otağ deniklen hükümdar çadırı ve nevbet ve mühür bağımsızlık sembolü olarak kullanılmıştır.
ATABEYLİK: Selçuklular birlikte islam dünyasına giren ve kendilerinden sonraki devletleri etkileyen kurumlardan biri de atabeyliktir.Devlet haneden üyelerinin ortak malı olduğundan şehzadeler daha küçük yaşlarda eyaletlere melik olarak gönderiliyor;kendilerini iyi bir devlet adamı ve asker olarak yetiştimek üzere onları birer atabey tayin ediliyordu.
HÜKÜMET: Büyük divan denilen”dinan-ı saltanat”ta,devletin genel işleri görüşülüp yürütülürdü.Selçuklularda büyük divandan başka,devletin mali,askeri,adli ve diğer işlerine bakan divanlarda vardı.
ORDU: Selçuklu ordusu dönemin en büyük askeri kuvvetlerinden biri idi.Selçukluların ordu teşkilatı daha sonra kurulan Türk devletlerinden bazı değişikliklerleuygulanmıştır.Selçuklu ordusunun gezici hastaneleri ve hamamları vardı.Orduda hafif silah olarak ok,yay,kılıç,kalkan,mızrak,sökü,bozdoğan de denilen topuz,gürz,balta,nacak,pala,zırh kullanılırdı.
SARAY TEŞKİLATI:Saryda sultanın ailesi ve maiyeti otururdu.Saray teşkilatı ve teşrifatçılık,önceleri Oğuz töresine göre yapılırken,sonraları islami hüviyet kazanırdı.
HUKUK SİSTEMİ:Büyük Selçuklularda hukuk şeri ve örfi olmak üzere ikiye ayrılırdı.Şeri hukuk temelini islam hukukundan alırdı.Örfi hukuk ise devlet kurumlarının çalışması ı düzenleyen ve temelini eski Türk geleneğinden alan hukuk kurallarıydı.Şeri davaları kadıların başkanlık ettiği mahkemelerde bakılırdı.Baş kadıya Kadil Kudat denilirdi.Baş kadı diğer kadıları da kontrol ederdi.Örfi hukuk konoları ile ilgili davaları bakan mahkemelerin başı ise Emiri dad idi.
SOSYAL HAYAT: Selçuklularda sosyal yapı,Orta çağ avrupasından tamamen farklıdır.Toplum;Selçuklu hanedanı ve mensupları başta olmak üere askeri ve mülki rical ile devlet teşkilatı dışında kalan ahaliden meydana geliyorsa da Avrupadaki gibi sınıf,Hindistandaki gibi kast sistemi mevcut değildi.Selçuklularda mülkiyeti devlete ait olan miri topraklar dört bölümde değerlendirilir;
a. Has arazi:Geliri hükümdara ait olan arazidir.
b. İkta arazi:Büyük Selçuklu Devleti sahip oldukları toprakların bir bölümünü emirlere,valilere,komutanları ikta olarak vermiştir.
c. Mülk(hususi)arazi:Şahıslara ait arazilerdir.Arazi sahibi isterse araziyi çocuklarına miras bırakabilir satabilir veya vakfedebilirdi.
d. Vakıf arazi:Gelirleri ilmi veya sosyal kurumların kurulması ve masraflarının karşılanması için ayrılan toprakların olarak kullanılmasıdır.
e. İktisadi ve ticari hayat:Selçukluların hakim olduğu Horasan,İran,Irak,Anadolu ve Suriye bu devirde,ekonomik bakımdan en üst seviyeye çıkarak,milletler ve kıtalar arası ticarette köprü görevi görüyordu.
İLİM: Devlet,ilim ve alimlerin yanındaolup gelişmesi için bütün imkanları seferber etmişti.Dini eğitim ve öğretimin yapıldığı medrese,tekke ve zaviyeler ülkein her tarafında yaygındı.Selçuklular döneminde,rasthaneler kurularak gök cisimlerinin hareketleri izlendi ve Celali takvim hazırlandı.Gzave fetif ruhunu canlı tutan destani eserler yazdılar.
MİMARLIK VE SANAT: Selçuklu mimari ve sanat eserlerinin çoğu birer şaheserdir.Batınilerin ve Moğolların tahribatına rahmen kalabilenleri,uzmanlarınca hala hayranlıkla incelenmektedir.Selçuklu sarayı , medrese,cami,mescit,türbe,kümbet,kervansaray,riban,han çarşı,hastane,kaplıca,hamam,çeşme,ev,yol,kale,sur,kule,tersaneler ve diğer sosyal,sivil ve askeri eserler belli başlı Selçuklu mimari eserlerinioluşturur.
